Patofizjologia krwotoku

Definicja krwotoku

Krwotok powoduje zmniejszenie objętości przestrzeni wewnątrznaczyniowej, a redukcja efektywnej objętości krążącej, którą stanowi krew zawarta w wysokociśnieniowym, niskoobjętościowym łożysku tętniczym, uruchamia fizjologiczne odruchy obronne warunkujące prawidłową perfuzję i dostarczanie tlenu do mikrokrążenia [1].

O skali trudności w rozpoznaniu i zdefiniowaniu krwotoku położniczego świadczy istnienie kilkunastu różnych jego definicji. W 1990 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization) mianem krwotoku położniczego określiła utratę objętości krwi krążącej przekraczającą 500 ml w przypadku porodu fizjologicznego i 1000 ml w sytuacji ukończenia ciąży drogą cięcia cesarskiego, w ciągu 24 godzin [2, 3].

The American College of Obstetricians and Gynecologists rozszerzył powyższą definicję i posłużył się jednoczesną zmianą parametrów stężenia hematokrytu (obniżenie o 10% wartości wyjściowej) i stężenia hemoglobiny (obniżenie o 4 g/dl), ocenianych w rutynowym badaniu morfologii krwi, oraz ewentualną koniecznością przetoczenia preparatów masy erytrocytarnej (ME) przekraczającej 4 j. jednorazowo i 10 j. w ciągu 24 godzin [4].

Najpopularniejsza i najbardziej rozpowszechniona pozostaje definicja wskazująca na nagłą utratę objętości krwi krążącej przekraczającą 2000 ml [5]. Jednak powyższy termin niezbyt dokładnie precyzuje element czasowy. Z punktu widzenia zmian hemodynamicznych, następstw ogólnoustrojowych i konieczności podjęcia określonych decyzji terapeutycznych bardzo użyteczne wydają się pojęcia oceniające szybkość utraty w określonym przedziale czasowym.

W piśmiennictwie dominują dwa — skumulowana utrata krwi wynosząca 150 ml/min lub 1,5 ml/kg mc./min oraz utrata 50% objętości krwi krążącej w ciągu 3 godzin [6, 7]. Niezmiernie ważne jest zwrócenie szczególnej uwagi na czynnik czasowy, gdyż w przypadku nagłej utraty objętości krwi krążącej w początkowym okresie (pierwsze definicję i posłużył się jednoczesną zmianą parametrów stężenia hematokrytu (obniżenie o 10% wartości wyjściowej) i stężenia hemoglobiny (obniżenie o 4 g/dl), ocenianych w rutynowym badaniu morfologii krwi, oraz ewentualną koniecznością przetoczenia preparatów masy erytrocytarnej (ME) przekraczającej 4 j. jednorazowo i 10 j. w ciągu 24 godzin [4].

Najpopularniejsza i najbardziej rozpowszechniona pozostaje definicja wskazująca na nagłą utratę objętości krwi krążącej przekraczającą 2000 ml [5]. Jednak powyższy termin niezbyt dokładnie precyzuje element czasowy. Z punktu widzenia zmian hemodynamicznych, następstw ogólnoustrojowych i konieczności podjęcia określonych decyzji terapeutycznych bardzo użyteczne wydają się pojęcia oceniające szybkość utraty w określonym przedziale czasowym. W piśmiennictwie dominują dwa — skumulowana utrata krwi wynosząca 150 ml/min lub 1,5 ml/kg mc./min oraz utrata 50% objętości krwi krążącej w ciągu 3 godzin [6, 7]. Niezmiernie ważne jest zwrócenie szczególnej uwagi na czynnik czasowy, gdyż w przypadku nagłej utraty objętości krwi krążącej w początkowym okresie (pierwsze minuty i godziny) zwykle nie występują zmiany parametrów hematologicznych w wynikach rutynowych badań laboratoryjnych.

Piśmiennictwo:

1. Rossaint R., Cerny V., Coats T.J. i wsp. Key issues in advanced bleeding care in trauma. Shock 2006; 26: 322–331.
2. World Health Organization. The Prevention and Management of Postpartum Hae−morrhage. Report of a Technical Working Group, 3–6 July 1989 Geneva. Dokument niepublikowany. WHO/ MCH/90.7. World Health Organization, Geneva 1990.
3. Baskett T.F. (red.). Complications of the third stage of labour. W: Essential management of obstetrical emergencies. Wyd. 3. Clinical Press, Bristol, UK 1999: 196–201
4. American College of Gynecologists and Obstetricians Quality Assurance in Obstetrics and Gynecology. American College of Obstetricians and Gynecologists, Washington DC 1989.
5. Mousa H.A., Walkinshaw S. Major postpartum haemorrhage. Curr. Opin. Obstet. Gynecol. 2001; 13: 595–603.
6. Macphail S., Talks K. Massive post−partum haemorrhage and management of disseminated intravascular coagulation. Curr. Obstet. Gynaecol. 2004; 14: 123–131.
7. Sakhry S.M., Sheldon G.F. Massive transfusion in the surgical patient. W: Jeffries L.C., Brecher M.E. (red.). Massive transfusion. American Association of Blood Banks, Bethesda, MD 1994: 17–38.